Laktaz, özellikle insanlarda olmak üzere birçok organizma tarafından üretilen bir organizmadır. Memeli hayvanlar ve insanların ince bağırsağında üretilen bu enzim, sinidirim sistiminin kolay çalışması için oldukça önemlidir. Nadir durumlarda, doğuştan laktaz eksikliği olarak adlandırılan bir durum olan laktoz intoleransı ortaya çıkabilir. Laktoz intoleransı ise laktaz eksikliği anlamına gelen bir tıbbi terimdir. Peki ya laktaz nedir ve neden önemlidir yakından inceleyelim.
Laktaz Nedir?
Laktaz, süt ve diğer süt ürünlerinde bulunan bir şeker olan laktozun parçalanmasında rol oynayan bir sindirim enzimidir. Laktoz içeren besinler sindirim sistemine ulaştığında, ince bağırsakta üretilen laktaz enzimi tarafından parçalanarak glukoz ve galaktoza çevirilmektedir. Laktaz enziminin azlığı ise bu aşamada laktozun sindirilememesine neden olur. Sindirilemeyen laktoz çeşitli belirtilerle, vücudunuzda belli başlı rahatsız edici durumlar yaratır. Laktaz eksikliği veya süt intoleransı olarak adlandırılan bu durum, doğuştan olabilir veya yaşlandıkça görülebilir. Latin Amerika, Afrika ve Asya toplumlarında daha yüksek oranda görüldüğü bilinmektedir.
Laktazın Faydaları Nelerdir?
Laktaz enzimi genel sağlığa katkıda bulunmak için oldukça önemli bir yapısı bulunmaktadır. Bu faydalar sayesinde sindiriminiz daha da kolaylaşır ve aldığınız besinlerin vücudunuzdaki etkileri daha fazla sağlanır.
İşte insan vücudundaki rollerinden ve faydalarından bazıları:
Sütün ve Süt Ürünlerinin Doğru Sindirimine Yardımcı Olur
Laktaz enziminin sahip olduğu en önemli iş ise, süt ve süt ürünlerinde yer alan laktozun parçalanmasını sağlayarak onu glikoz ve galaktoz adı verilen basit şekerlere dönüştürmektir.
Sütün Enerjiye Dönüşmesine Yardımcı Olur
Enerji için kullanılabilecek daha basit şekerler olan glikoz ve galaktoza dönüştürür. Bu şekerler aynı zamanda sütün içindeki protein, sağlıklı yağlar ve birçok vitamin ve mineralle birleştiğinde, besin açısından yoğun bir gıda haline getirir.
Laktoz İntoleransının Yönetimine Yardımcı Olabilir
Laktaz bozukluğu yaşan bireylerde, laktaz seviyesini sabit tutmak mümkün değildir. Kronik bir problem olan laktozu, günlük aldığınız besinler doğrultusunda hesaplayarak, laktaz seviyenizi düzende tutabilirsiniz.
Ne Kadar kullanılmalıdır?
Laktaz bası kişilerde üretilirken bazılarında ise vücut tarafından üretilmemektedir. Bu durum ise vücutta küçük rahatsızlıklar ile başlayıp, büyük hastalıklara kadar gidebilmektedir. Bunun için her besinin porsiyon başına içerdiği laktoz miktarı belirlenmiştir. Örneğin bir bardak yağlı sütte (200 ml) 9-10 gram laktoz bulunmaktadır. Bir kapsül laktaz ise 13 gramlık laktozu tolere edebilmektedir. Dolayısıyla 1 kapsül ile 1 bardak sütü rahatlıkla içebilirsiniz. Besinlerin içerdiği laktoz miktarına göre laktaz tüketimi yapılmalıdır.
Laktazsız bir vücut, sütteki doğal laktozu parçalayamaz ve vücutta ishal, gaz ve şişkinlik oluşur. Laktozsuz süt, dondurma ve yoğurt üretme teknolojisi 1985 yılında Amerika’da bulunduktan sonra oldukça popüler hale gelmiştir. Bu teknoloji süte laktaz eklemek için kullanılır, böylece sütte doğal olarak bulunan laktozu hidrolize eder, hafif tatlı ama herkes tarafından sindirilebilir.
Laktazın Yan Etkileri Nelerdir?
Laktaz takviyeleri, bilinen hiçbir yan etkisi olmaksızın güvenli ve iyi tolere edilir olarak kabul edilir.
Bununla birlikte, diyabetli kişilerin laktaz takviyelerini dikkatli kullanmaları gerekir. Kullanıldığında, kan şekeri seviyesini arttırabilmektedir. Bu önemli bir soruna neden olmasa da, emin olmak için bir doz aldıktan 20 ila 30 dakika sonra kan şekeri kontrolü sağlayabilirsiniz.
Bununla birlikte nadir durumlarda, laktaz takviyelerinin alerjik reaksiyonları tetiklemektedir. Bu sebeple alınması gerekilen miktara dikkat edilerek kullanımalıdır. Laktaz takviyesi aldıktan sonra kızarıklık, nefes darlığı, hırıltılı solunum, baş dönmesi, baş dönmesi, hızlı kalp atış hızı veya yüz, dil veya boğazda şişlik gibi belirtiler meydana gelirse, hemen doktora görünmelisiniz.