Günlük hayatımızda güneşten aldığımız vitamin olarak bilinen D vitamini, düzenli olarak vücudumuza aldığımızda, faydalarıyla birlikte eksikleriyle de vücutta son derece önemli işlevi olan vitaminlerden biridir. Bu yazımızda bu vitamini detaylı olarak inceledik ve bilinçli bir şekilde D vitamini takviyesi yapabilmeniz için sizleri bilinçlendirmeye çalışacağız.
D Vitamini, doğal olarak çok az sayıda gıdada bulunan ve yağda çözümlenen bir vitamindir. Bazı gıdalarda ise sonradan eklenmektedir veya dışarıdan alabileceğiniz takviyelerde de bulunmaktadır. Bir de güneş ışığından gelen ultraviyole ışınları cilde çarptığı zaman vücutta D Vitamini sentezini tetikleyerek vücutta doğal bir şekilde üretilebilmektedir. Fakat bu durumda Güneşe maruz kalmadan, yiyeceklerden ve takviyelerden elde edilen D vitamini, biyolojik olarak etkisizdir sebebi ise, vücutta aktif hale gelebilmesi için iki hidroksilasyona tabi tutulmalıdır. Bunlardan birincisi, karaciğerde meydana gelir ve D vitamini 25-hidroksivitamin D’ye dönüşür. İkincisi esas olarak, böbreklerde meydana gelir ve kalsitriol olarak da bilinen fizyolojik olarak aktif 1.25 dihidroksi vitamin D (1,25 (OH) 2D) ‘yi oluşturmaktadır.
D Vitamini ve Faydaları
Genelde birçoğumuz sağlık sorunları sebebiyle doktora gidiyor ve kan tahlili sonuçlarına bakıldıktan sonra aslında sorunun D vitamini eksikliği olduğu görüyor. Bu sebeple hepimizin sağlıklı bir yaşam sürdürebilmesi için en önemli vitaminlerden olan D vitamininin faydalarının önemini bilmek büyüktür. Bir de bu dönemde, gündemimizde olan Covid-19 virüsüne karşı da korunmanın yönlerinde yer alabilmektedir. Faydalarına geçecek olursak hepsini tek tek incelemek faydalı olacaktır.
Bağışıklık Sistemini Güçlendirir
D vitamininin vücuttaki zararlı patojenlere karşı atağa geçerken bağışıklık sistemine katıldığı gözlemleniyor. Virüsler dahil tüm hastalıklarla savaşırken etkili olan D vitamini vücudumuzun dış etmenlere karşı güçlenmesinde büyük rol oynamaktadır.
Kanser Riskini Azaltır
D vitamini bağışıklık sistemini güçlendirme etkisi kanıtlanmış vitaminler arasında yer almaktadır. Bu sebeple de genetik anlamda kanser olma potansiyeli yüksek olan kişiler içinD vitamini takviyesi kullanımının, kanser riskini azalttığı görülmektedir. En çok ta kalın bağırsak kanseri riskini azalttığı gözlenmektedir ancak göğüs kanseri gibi diğer farklı kanser tiplerinde de riski azaltmaya yardımcı olmaktadır.
Kemik ve Dişler İçin Önemlidir
Bir çok vitamin gibi, D vitamini de diş ve kemik sağlığı için önemlidir. Yediğimiz kalsiyumu absorbe edebilme özelliği sebebiyle kemikleri ve dişleri güçlendirmeye yardımcı olur. Bu nedenle çocukluktan itibaren doğru miktarlarda tüketilmesi önemlidir.
Kilo Vermenize Yardımcı Olabilmektedir
D vitamini son yıllarda eskiye nazaran çok daha fazla önemsense hala bir çoğunuz önemsememektedir. Genel itibariyle yeterli düzeyde D vitamini alan ve D vitamini eksikliği olan gruplar kıyaslandığında, yeterli düzeyde D vitamini alan grupların yağ yakma kapasitesinin daha fazla olduğu görülmektedir. Bu D vitamininin kilo verdiren ve yağ yaktıran bir takviye olduğu anlamına gelmiyor tabi ki. Ancak yağ yakımı veya kilo verme aşamasında yeterli D vitamini tüketiminin pozitif etki sağlamaktadır.
Testosteronu Arttırmaktadır
Doğal yöntemlerle vücudunuzu geliştirip kas kütlenizi arttırmayı amaçladığınızda küçük detayları da düşünmeniz gerekiyor. D vitamininin sağladığı testosteron artışı, bu noktada gözardı edilemeyecek bir etkiye sahip. Yazları dozu azaltarak, güneşin yetersiz olduğu mevsimlerde dozu arttırdığınız takdirde etkisini kesinlikle hissetmenizi sağlayacaktır. Bu yöndeki etkisi antrenmanlarınızda da hissedecek ve daha yüksek performanslı antrenman yapmanızı, enerjinizin aniden kaybolmamasını sağlayacaktır. Vücudunuzun gelişiminde, kütle artışında faydasını göreceksiniz.
D Vitamini Eksikliği Nelerdir
Sıkça Hastalanma ve Enfeksiyon Kapma
D vitaminin vücutta, en önemli görevlerinden biri bağışıklık sisteminizi güçlü tutmaktır. Bu sayede, hastalığa neden olan virüs ve bakterilerle savaşabilirsiniz. Enfeksiyonla mücadeleden sorumlu hücrelerle doğrudan etkileşime girmektedir. Eğer sık sık hastalanıyorsanız (özellikle de soğuk algınlığı veya grip gibi hastalıklar), vücudunuzdaki düşük D vitamini değerleri hastalanmanıza neden olan bir faktör olabilir.
D vitamini eksikliği ile soğuk algınlığı, bronşit ve zatürre gibi solunum yolu enfeksiyonları arasında bir bağlantı olduğunu göstermiştir.
Bitkinlik ve Yorgunluk
Günlük yaşamınızda yorgun hissetmenizin bir çok nedeni vardır ve bunlardan biri de D Vitamini eksikliğinden kaynaklanabilmektedir. Bu eksiklik genellikle göz ardı edilir. Hastalar üzerinde yapılan çalışmalar; çok düşük kan seviyelerinin, yaşam kalitesi üzerinde ciddi olumsuz etkisi olan yorgunluğa neden olabileceğini göstermiştir. Bununla birlikte, aşırı derecede düşük olmayan kan seviyelerinin bile enerji seviyelerinizi olumsuz yönde etkileyebileceği düşünülmektedir.
Kemik ve Sırt Ağrısı
D Vitamini vücudunuzda kalsiyum emilimini arttırarak, kemiklerin çeşitli derecelerde korunmasına yardımcı olmaktadır. Kemik ağrısı ve bel ağrısı, kanda yetersiz D vitamini eksikliğinin belirtilerinden kaynaklanabilir. D vitamini eksikliği olan bireylerin, günlük aktivitelerini sınırlandıran şiddetli bel ağrıları da dahil olmak üzere sırt ağrısı yaşama ihtimalinin daha yüksek olduğunu görülmektedir.
Kas Ağrıları
Vücut geliştirme sporlarıyla ilgilenenlerin bir çoğu kas ağrıları çekmektedir. Vucudunuzun spor dışında beslenmenize dikkat etmeniz gerekmektedir. Bunun için vücudunuza dışardan alacağınız D Vitaminleriyle kas ağrılarınızın hızlı iyileşmesinde faydası olacaktır. D vitamini eksikliğinin çocuklarda ve yetişkinlerde de potansiyel bir kas ağrısına neden olabileceğine dair bazı kanıtlar bulunmaktadır. D vitamini reseptörü, nosiseptörler denilen ve ağrıyı hisseden sinir hücrelerinde bulunur. Fareler üzerinde yapılan bir çalışma; D vitamini eksikliğinin, kaslarda uyarmaya bağlı olarak ağrı ve hassasiyete yol açtığını göstermiştir.
D Vitamini Kas Gelişimindeki Önemi
D Vitamini vücudunuzda testosteron artışında büyük önem taşımaktadır. Testosteron seviyeleri, kaslarda gerçekleşen protein sentezi üzerinde belki de en etkili faktörlerden. Kaslardaki protein sentezi de, kaslardaki gelişim anlamına gelmektedir. Bu sebeple D vitamininin testosteron artışı sağlaması, kas gelişimine epey olumlu yansımaktadır.Genellikle pek çoğumuz tarafından optimumun altında alınan D vitamini, takviye olarak alındığında doğal yolla testosteron artışı sağlayabilmektedir. Çünkü testosteronun östrojene dönüşmesine neden olan aromataz enzimini baskılar. Ayrıca testosteron salgısı yapan bezlerin alıcılılarının hassasiyetini de arttırır. Kas gelişimindeki yeri de tam olarak burada bulunmaktadır. D vitamini alan ve almayan erkeklerin karşılaştırıldığı araştırmalarda, alan gruplar daima baskın testosteron oranına sahip olmaktadırlar.
D Vitamini İçeren Yiyecekler:
· Yumurta sarısı
· Mantar
· Portakal suyu
D Vitamini İçeren Deniz Ürünleri:
· Tuna
· Orkinos
· İstiridyeler
· Karides
· Sardalya
· Hamsi
D Vitamini İçeren Süt Ürünleri:
· İnek Sütü
· Belirli yoğurt türleri
D Vitamini İçeren Vegan ve Vejetaryen Ürünleri:
· Badem ve kenevir sütü gibi bitki bazlı süt alternatifleri
· Soya
· Soya peyniri
D Vitamini İçeren Sebzeler:
· Havuç
· Brokoli
D Vitamini İçeren Meyveler:
Hemen hemen tüm meyvelerde eser miktarda D Vitamini bulunmaktadır.