Beyaz un insanlığın ilk zamanlarından bugüne kadar ulaşan, hem ekonomik hem de tarifleri ile doyurucu olan un görüldüğü kadar masum olmayan bir besin kaynağıdır. Beslenme alışkanlıklarının trend olduğu bu zamanlarda, birbirinden farklı konulara hitap eden birçok beslenme alışkanlığının oluştuğunu görmekteyiz. Vejeteryan ve vegan beslenenlerin yanı sıra, ketojenik ve raw beslenme biçimlerinin de kullanılmasıyla sıkça karşılaşmaktayız. Bunun sebebi ise, hem vücut gelişiminin yanı sıra, sağlığı da koruyacak besinlerin ön planda olmasını sağlamaktır. Geçmişten günümüze kadar taşınan ve güncelliğini koruyan bu söz ise, her şeyi açıklamaktadır. ‘Üç büyükten uzak durun Un, Şeker ve Tuz’
Böylelikle un üretimi ile un tüketimini daha yakından inceleyerek, vücuttaki etkilerini öğrendikten sonra, un yerine tüketebileceğiniz besinleri inceleyelim.
Beyaz Un’un Üretimi
Beyaz un rafinasyon işlemi ile üretilen, buğday tanesinin vitamin ve mineral bakımından zengin olan rüşeym kısmı ile kepeği, bu rafinasyon sistemi ile ayrıştırarak un haline gelmesini sağlamaktadır. Besleyici özelliği de olan un, mineral, pasa ve vitamin içeriği bakımından una dönüştürülürken besin değerlerini kaybetmektedir. Yapılan bu işlemlerden sonra hacim olarak küçülen buğday, tüketildiğinde şeker gibi kana hızla karışmaktadır. Böylece insülin seviyesindeki denge, hızla artmaktadır. Anlaşıldığı gibi öncesinde besin değerleri bakımından zengin olan buğday işlem görmesinin ardından, besin değeri bakımından zenginliğini yitiriyor.
Beyaz Un Zararları Nelerdir?
Beyaz unun en büyük zararlarından biri, şeker gibi kana hızlı karıştığı için kan şekerindeki ani yükselmelere sebep olmasıdır. Kan şekerindeki bu ani dalgalanmalar ise pankreasın aşırı yorulması ve insülin direnci gibi durumlara neden olabilmektedir. Bunun için birçok uzman, beyaz un yerine tam rafine edilmemiş, kepekli unları önermektedir.
Beyaz Un Yerine Kullanılabilecek Besinler
Beyaz un yerine tüketebileceğiniz, hem besin değerleri bakımından zengin hem de çeşitli tariflerde size en iyi lezzetleri sunabilecek alternatif unları sizler için listeledik. Bunları beslenme veya yaptığınız besinlerin tariflerine ekleyerek kullanabilirsiniz.
Nohut Unu
Nohut unu dünyanın bazı ülkelerindeki mutfaklarda kullanılan lif bakımından zengin olmasıyla bilinen bir undur. Özellikle Hindistan, Pakistan ve Bengladeş mutfaklarında sıkça kullanılan nohut unu, sindirim ve kalp sağlığına da iyi gelen besinler arasındadır. Nohut ununun ayrıca kolesterol düzeylerini düşürmek ve hipertansiyon riskinden korumak gibi faydaları da bulunuyor. Zengin bir magnezyum ve kalsiyum kaynağıdır. Ayrıca nohut unu, hamuru bağlayıcı özelliğiyle öne çıkıyor. Bu sebeple mücver tariflerinde sıkça nohut ununa yer veriliyor.
Yulaf Unu
Yulaf unu yapısı bakımından glütene benzeyen fakat gluten hassasiyeti olan kişiler için bir tehlike arz etmeyen besiler arasındadır. İçerisinde yer alan avenin maddesi ile gluten direnci olan insanların tüketmesine engel tanımayan yulaf, glüten kullanmayan kişilerin başlıca protein kaynağı haline gelmektedir. Düşük karbonhidrat oranı sayesinde diyabet hastaları tarafından da tercih edilebilir hale gelmektedir. B1, B12 vitaminleri, magnezyum, demir gibi yararlı içeriklere sahip ve kan şekerini azaltıyor. Kullandığınız ve beğendiğiniz yulafı mutfak robotundan geçirerek un haline getirebilir, beyaz un yerine rahatlıkla kullanabilirsiniz.
Karabuğday Unu (Greçka)
Bünyesinde barındırdığı kolşn maddesi sayesinde karaciğer dostu olan karabuğday unu, düşük kalorili olmasıyla birlikte birçok diyet listesinde yerini almaktadır. Damar sertleşmesinin de önüne geçen karabuğday unu, kan akışının dengeli bir şekilde akmasını sağlamaktadır. Bunların yanı sıra bazı araştırmalar, insanlarda alerjik reaksiyon oluşturabileceğini de dile getiriyor. Bunun için beslenme listenize eklemeden önce az miktarda kullanıp, alerjik reaksiyon açısından denemenizi tavsiye ederiz.
Siyez Unu
Gluten miktarı diğer unlara kıyasla az olan siyez unu, mineral bakımından oldukça zengindir. Bu sebeple sıkça tercih edilir hale gelmektedir. Kan şekerini dengelemesi, metabolizmayı hızlandırması, sindirimi düzenlemesi, kansere karşı koruması ve protein miktarının fazla olması siyez ununun en büyük özellikleri arasındadır. Rahatlıkla tüm tariflerinizde kullanabilirsiniz.
Hindistan Cevizi Unu
Gluten seviyesi bakımından diğer unlara kıyasla, içeriğinde hiç gluten bulunmamaktadır. Bununla birlikte kabızlığı önleyerek sindirim sisteminin düzenli çalışmasına katkıda bulunmaktadır. Lif bakımından zengin olan hindistan cevizi unu, sinir sistemini desteklemesi ve uzun süre tok tutması gibi farklı özellikler tercih edilmesine olanak tanımaktadır. Hindistan cevizi unu yapısı gereği biraz şekerli. Tariflerinizde kullanırken normal şeker ölçüsünü biraz azaltmanızı tavsiye ederiz.